Auteur: Wouter van Veldhuizen
Overmacht en Corona voor niet-juristen
Kun je af van afname- of leveringsverplichtingen wegens de coronacrisis?
Overmacht en corona voor niet–juristen.
De aard en omvang van de overheidsmaatregelen is ongekend. Niemand zag dit aankomen en niemand draagt schuld. Dit leidt er momenteel toe dat verplichtingen uit lopende contractuele contracten vaak niet meer kunnen worden nagekomen. Wat kun je als benadeelde partij daaraan doen? En wordt de corona crisis soms niet onterecht aangegrepen voor wat zakelijk gewin?
Een wettelijke remedie die nu vaak (terecht en onterecht) voorbij komt is de oplossing van de ‘overmacht’.
Wat is overmacht?
De wet zegt over ‘overmacht’ (artikel 6:75 Burgerlijk Wetboek): “Een tekortkoming kan de schuldenaar niet worden toegerekend, indien zij niet is te wijten aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt.”
In feite is ‘overmacht’ een juridische oplossing voor sommige situaties, waarin iemand een contractuele verplichting heeft, maar die niet kan nakomen om redenen die volledig buiten zijn macht of schuld liggen. Een beroep op overmacht slaagt niet snel, want de harde hoofdregel is nu eenmaal: afspraak = afspraak. Door de corona crisis zijn er nu tal van overheidsmaatregelen van kracht, met gevolgen waar partijen vaak niets aan kunnen doen. Daardoor wordt ‘overmacht’ nu vaak van stal gehaald. Ook door niet-juristen. Of dat terecht of onterecht is, kan misschien aan de hand van wat voorbeelden wat duidelijker worden.
.
Voorbeelden ter verduidelijking
Voorbeelden waarin WEL sprake is van overmacht:
Voorbeelden waarin GEEN sprake is van overmacht:
In de voorbeelden waarin er geen sprake is van overmacht in de zin van art. 6:75 BW kan de regeling van onvoorziene omstandigheden (art.6:258 BW) mogelijk wel een oplossing bieden. Dat behandel ik in een andere blog.
Wat is het gevolg van overmacht?
De partij die niet geleverd krijgt, heeft bij overmacht geen recht op schadevergoeding. Hij kan ook geen nakoming van het contract afdwingen. Wel kan hij de overeenkomst ontbinden (beëindigen). Hij heeft dan zijn handen weer vrij om een andere oplossing te zoeken.
Let op: overmachtsclausules in het contract zijn leidend
Het kan zijn dat een contract een overmachtsclausule bevat. De afspraken tussen partijen zijn dan leidend. Als er sprake is van een overmachtsclausule dan zal er aan de hand van die bepalingen moeten worden vastgesteld:
- of de coronacrisis valt onder ‘overmacht’, zoals dat is omschreven in het contract;
- en zo ja, wat het contract dan zegt over hoe partijen dan ten opzichte van elkaar hebben te handelen.
Realiseer je dan ook dat het goed is om bij nieuwe contracten een overmachtsclausule op te nemen die ziet op epidemieën. Neem op of en in hoeverre zo’n situatie onder overmacht valt en hoe je daar dan samen mee om gaat.
Hopelijk helpt dit om in deze tijden tot constructieve zakelijke oplossingen te komen.
Mocht je er niet uit komen, kun je mij ook gewoon e-mailen of bellen 013 – 544 0400.
