09/05/2022

Wat betekent het als je directeur eigenaar bent van een failliete B.V. of N.V. ?

De meest gestelde vragen en antwoorden, da's handig.

Als een bedrijf zijn schulden niet meer kan betalen, kan de rechtbank dat bedrijf failliet verklaren. Dat kan op vordering van een schuldeiser, maar een eigenaar kan ook zelf het faillissement van zijn bedrijf aanvragen. Er wordt dan per direct een curator aangesteld door de rechtbank. De curator zal vanaf het moment van de faillietverklaring het beheer over het bedrijf overnemen. Hij/zij heeft vervolgens tot taak om ervoor te zorgen dat het bedrijf volgens de faillissementswet zal worden ontmanteld.     Vanaf het moment dat hij is aangesteld, gaan de bevoegdheden van de directie van het bedrijf over naar de curator. De bestuurder (directie) mag voor het bedrijf niet langer meer zelfstandig beslissingen nemen en geen betalingen doen. Het bedrijf blijft zolang het faillissement duurt nog wel voortbestaan. In de praktijk werkt de curator meestal wel veel samen met de directie om alles in goede banen te leiden.   

Ben je het niet eens met het uitgesproken faillissement, dan kun je hoger beroep of verzet aantekenen.
Hoger beroep teken je aan als je WEL namens de BV bij de faillissementszitting van de rechtbank bent verschenen. In dat geval kun je binnen acht dagen na de dag van de uitspraak namens de BV hoger beroep instellen. Daarvoor moet je zelf een advocaat inschakelen. Dat is geen taak van de curator.
Verzet stel je in als je NIET namens de BV bij de faillissementszitting aanwezig bent geweest. In dat geval kun je verzet instellen binnen veertien dagen na de dag van de uitspraak. Ook in dit geval moet je een advocaat inschakelen.
In beide gevallen doe je er goed aan meteen aan de curator te melden dat je hoger beroep of verzet instelt. De curator zal gewoon zijn taak moeten uitvoeren, maar hij zal dan meestal wat terughoudender te werk gaan. Soms kunnen er (onomkeerbare) maatregelen worden uitgesteld, zoals het opzeggen van belangrijke overeenkomsten (denk aan huur).

Vanaf het moment dat de curator is aangesteld, gaan jouw bevoegdheden als bestuurder over naar de curator. Jij mag voor het bedrijf niet langer meer zelfstandig beslissingen nemen en geen betalingen doen. In de praktijk werkt de curator meestal wel veel samen met de directie om alles in goede banen te leiden.

De curator is een advocaat die is gespecialiseerd in de afhandeling van faillissementen. De rol van de curator laat zich het meest eenvoudig omschrijven als de taak om het actief (de bezittingen) te maximaliseren en het passief (de schulden) te minimaliseren. De curator moet er dus voor zorgen dat er nog zoveel mogelijk geld binnenkomt en dat de bestaande schulden zoveel mogelijk worden geminimaliseerd. De curator moet:

ervoor zorgen dat alle kosten en overeenkomsten van de onderneming worden stopgezet en geminimaliseerd;

ervoor zorgen dat alle goederen, bezittingen en rechten zo maximaal mogelijk te gelde worden gemaakt;

een besluit nemen over het personeel van de onderneming;

fraude of wanbeleid door de bestuurders van de onderneming voorafgaand aan het faillissement onderzoeken. Als er sprake is geweest van wanbeleid, kan een curator de bestuurder(s) vragen om (een deel van) het tekort in het faillissement te vergoeden;

inventariseren welke partijen er allemaal nog vorderingen hebben op het bedrijf;

erop toe zien dat al het verzamelde actief (geld) uitgedeeld wordt naar de volgorde, zoals de faillissementswet voorschrijft.

Een van de belangrijkste verplichtingen is de inlichtingenplicht. Je bent gehouden om alle (mondelinge en/of schriftelijke) informatie te verschaffen die nodig is voor een goede efficiënte afwikkeling van het faillissement. Dat gaat verder dan alleen antwoord geven op gestelde vragen. Je dient uit eigen beweging informatie te verschaffen die van belang kan zijn voor de curator.
Ook ben je verplicht de curator alle administratie te overhandigen. In de praktijk betekent dat het toegang geven tot de papieren administratie, of het verschaffen van inloggegevens tot administratiepakketten, en het overhandigen van gegevensdragers waar informatie op staat, zoals computers, laptops, een harde schijf, met middelen om deze leesbaar te maken.

Als je niet aan je verplichtingen voldoet, pleeg je een strafbaar feit. Dan kan de curator de rechter-commissaris verzoeken maatregelen tegen jou te nemen. Dat kan variëren van een faillissementsverhoor op de rechtbank tot zo nodig het innemen van een paspoort of zelfs hechtenis.

In het begin kent de curator het bedrijf nog niet. Hij zal eerst de mensen, de bedrijfsactiviteiten, de lopende opdrachten en de administratie willen leren kennen en onderzoeken. Veel tijd is daar vaak niet voor, zeker niet wanneer het bedrijf nog doordraait. Meestal zal de curator proberen het bedrijf nog te laten doordraaien, want:

dat levert nog geld op;

dat beperkt de schade voor klanten;

zo wordt de kans op een (gedeeltelijke) doorstart groter.
Meestal gaat de eerste aandacht van de curator daar naar uit.
Ook zal er snel aandacht besteed worden aan het personeel. Gewoonlijk zal de curator het ontslag aanzeggen, waarna er een opzegtermijn van maximaal 6 weken gaat lopen. Die tijd is het personeel nog in dienst en zal het werk moeten blijven uitvoeren. Vaak is er een betalingsachterstand. Dat is geen reden voor het personeel om werk te weigeren. Wel zal zo snel mogelijk het UWV worden ingeschakeld om de betalingen over te nemen.

Je hebt wat dat betreft dezelfde rechten en plichten als die van andere schuldeisers. Zie verder de meestgestelde vragen voor schuldeisers. Voor het indienen van de vordering kun je dit online formulier gebruiken. 

De rechtbank legt een postblokkade op. Dit doet de curator niet zelf. Hiermee wordt de post die gericht is aan het bedrijf doorgestuurd naar het kantoor van de curator. Een soort verhuis-service dus. Soms vergist het postbedrijf zich en wordt post die aan jou privé of aan een andere BV gericht is per vergissing aan de curator gestuurd. Gewoonlijk stuurt de curator die post dan door, maar daar kan vertraging optreden. Daar kan de curator niets aan doen. Informeer regelmatig of dat het geval is en haal de post op als het echt belangrijk is.

Dit is geen formeel begrip. Met “de boedel” wordt over het algemeen alles bedoeld wat volgens de curator toebehoort aan het faillissement. Over het algemeen bedoelt hij dan concreet het geld dat hij verzamelt op de faillissementsrekening, oftewel “de boedelrekening”

De curator vertegenwoordigt de boedel in of buiten rechte. Lopende procedures (die betrekking hebben op de boedel) worden van rechtswege geschorst en naar keuze van de curator wel of niet voortgezet. Nieuwe procedures (die betrekking hebben op de boedel) kunnen alleen door de curator worden gevoerd.

Vanuit de rechtbank wordt een rechter-commissaris aangesteld. De rechter-commissaris houdt toezicht op het handelen van de curator. De curator legt steeds rekening en verantwoording af over zijn aanpak aan de rechter-commissaris. Voor sommige ingrijpende beslissingen, zoals de beslissing om het personeel te ontslaan, moet de curator volgens de wet eerst toestemming vragen aan de rechter-commissaris.
Wanneer je problemen ondervindt in de samenwerking met de curator, kun je schriftelijk een klacht over de curator indienen bij de rechter-commissaris. Wie de rechter-commissaris is, staat onder andere in het Insolventieregister van de Rechtbank.

De curator moet steeds schriftelijke verslagen uitbrengen over zijn aanpak en over de voortgang in het faillissement. Daarin staan ook financiële gegevens, zoals de opbrengsten en de schulden. Die verslagen zijn openbaar (iedereen kan en mag deze inzien), daarom worden ze gepubliceerd in het Insolventieregister van de Rechtbank. Ook op onze website delen we informatie over de voortgang van de faillissementen. Je vindt daar ook een link naar de verslagen en het faillissementsvonnis. Het eerste openbare verslag wordt meestal na 1 maand gepubliceerd.

De curator is verplicht onderzoek te doen naar de oorzaken van het faillissement en naar het handelen van jou als bestuurder. Aandacht gaat uit naar rechtshandelingen (betalingen) die zich vóór de faillissementsuitspraak hebben voorgedaan en naar mogelijk onbehoorlijk bestuur in de drie jaar voorafgaand aan het faillissement. Jouw inlichtingenplicht tegenover de curator geldt ook bij dergelijke onderzoeken.
Dit onderzoek kan soms langer op zich laten wachten. Het duurt vaak langere tijd voordat de curator een goed beeld heeft van het bedrijf, iedereen heeft gesproken en alle informatie in zijn bezit heeft. Soms kan hij deskundigen, zoals accountants inschakelen om hem te helpen bij het onderzoek.

Op grond van artikel 3:15j BW kunnen schuldeisers in een faillissement verlangen de administratie van het failliete bedrijf in te zien wanneer zij daarbij ‘rechtstreeks en voldoende belang hebben’. Daarvan is sprake wanneer de schuldeiser de informatie nodig heeft om zijn rechten ten opzichte van de failliet vast te stellen, zoals de hoogte van een bonus. Het artikel kan niet worden gebruikt om ongericht algemene informatie te verzamelen in een poging om daarmee bijvoorbeeld de bestuurder aansprakelijk te kunnen stellen.

Dat kan in sommige gevallen. Het meest voorkomende geval is de situatie waarin een bestuurder een verplichting is aangegaan (meestal kort voor het faillissement) waarvan hij eigenlijk wel wist dat hij die niet meer kon nakomen. Hij heeft dan in feite willens en wetens schade veroorzaakt bij de benadeelde schuldeiser. Als dat het geval is, is het aan de schuldeiser zelf om de aansprakelijkheid in te stellen. De curator kan dat in dit geval niet. Hij is er namelijk niet voor een enkele schuldeiser, maar voor alle schuldeisers samen.

Dat heeft meerdere oorzaken. De meest waardevolle bezittingen van het failliete bedrijf zijn meestal verpand of in hypotheek gegeven aan financiers, meestal de huisbank. Pand- en hypotheekhouders hebben het recht de goederen (zoals inventaris, voorraden, debiteuren, vastgoed) te gelde te maken en zich daarmee te betalen. Zijn zij daarmee klaar, dan is het grootste deel van het vermogen vaak al geliquideerd.
Het resterende deel van het vermogen wordt door de curator te gelde gemaakt en is – zoals dat wordt genoemd – “voor de boedel”. Daarvan worden eerst de boedelcrediteuren betaald. Dat zijn diegenen die in het algemeen belang bijdragen aan de afwikkeling van het faillissement. Boedelcrediteuren zijn onder andere: de curator voor zijn werk, het personeel (omdat zij moeten doorwerken na faillissement) en de verhuurder (wat betreft de huur voor de maanden na faillissement).
Dan zijn de preferente schuldeisers aan de beurt. In de praktijk zijn dat meestal alleen de belastingdienst en het UWV, maar zij hebben vaak grote bedragen tegoed. Is er dan nog geld over, dan zijn de concurrente schuldeisers aan de beurt.
Samenvattend is dit dus de volgorde waarlangs het geliquideerde vermogen wordt uitgedeeld:

zekerheidsgerechtigden, zoals pand- en hypotheekhouders en eigendomsvoorbehouders (kort gezegd: eigendom van bijvoorbeeld een fiets gaat pas over op de koper, zodra er daadwerkelijk is betaald);

de boedelcrediteuren (zoals de curator, het UWV (eigenlijk het personeel) en de verhuurder);

de preferente schuldeisers, zoals de belastingdienst en het UWV;

de concurrente schuldeisers;
Diegene die in 4e categorie zitten (en dat zijn de meesten), maken dus de minste kans op een uitkering.

Nee. Een faillissement wordt gepubliceerd in het Insolventieregister van de Rechtbank. Op basis daarvan wordt iedereen geacht zelf op de hoogte te zijn. In de praktijk is natuurlijk niet iedereen meteen op de hoogte. Daarom zal de curator de crediteuren wel aanschrijven, want het is vooral praktisch wanneer alle betrokkenen de situatie kennen en hun handelen daarop afstemmen. Voorwaarde is wel dat de namen en adressen snel beschikbaar zijn.

De rechter-commissaris kan op verzoek van de curator een afkoelingsperiode afkondigen in een faillissement. De afkoelingsperiode is bedoeld om de curator de tijd te geven om zich te verdiepen in het faillissement en de aanpak; welke goederen zijn wel eigendom van de failliet en welke niet. Een afkoelingsperiode duurt in eerste instantie maximaal 2 maanden, maar kan op verzoek van de curator nogmaals met 2 maanden worden verlengd. Zo lang de afkoelingsperiode duurt mogen derden, zoals verhuurders van zaken of eigendomsvoorbehouders, hun eigendommen niet ophalen.
Mis je vragen of wil je meer informatie? Mail Tom van Balen: tom.balen@vdt-advocaten.nl

Staat jouw vraag er niet tussen? Stel deze dan hier

Dit is een FAQ waarin snelle en begrijpelijke informatievoorziening voorop staat. De onderwerpen zijn dus vooral vereenvoudigd, op hoofdlijnen en vanuit de praktijk weergegeven. De onderwerpen beogen niet juridisch sluitend of uitputtend te zijn, zodat aan deze brochure door de lezer geen rechten kunnen worden ontleend.