Bestuurdersaansprakelijkheid. De 7 grootste valkuilen voor bestuurders in zwaar weer en hoe je die ontwijkt.
5 voor 12. Een faillissement dreigt. Als bestuurder haal je alles uit de kast om het tij nog te keren. Maar als het alsnog mis gaat, word je als bestuurder ter verantwoording geroepen door de curator en de schuldeisers. Vooral jouw acties en keuzes kort voor faillissement liggen onder een vergrootglas. Wat mag nog wel? Hoe ver mag je gaan? Waar moet je bijzonder voor uitkijken?
Hier de belangrijkste valkuilen voor jou op een rijtje. Plus hele praktische tips.
1.
Jezelf betalen of bevoordelen?
Pas op met teveel creativiteit.
Als bestuurder heb je de belangen van de (noodlijdende) BV te dienen. Maar zodra je in de gaten krijgt dat het echt mis gaat is de verleiding groot om jouw eigen belangen veilig te stellen. Of die van de holding of zustermaatschappijen. Vaak heb je zelf ook een en ander tegoed. De druk is groot en wordt snel groter.
Waar een curator altijd kritisch naar kijkt zijn naar betalingen door de BV aan jezelf (jouw holding, zustermaatschappijen of familieleden inbegrepen). Of naar andere creatieve vormen van bevoordeling. Dat kan zijn de verkoop van een heftruck aan de holding, waarna de holding de koopprijs verrekent met die ene geldlening aan de BV. Dat is in feite hetzelfde als betaling. Zeker als er geen harde opeisbare verplichtingen aan de betaling of bevoordeling ten grondslag ligt, ben je als bestuurder persoonlijk kwetsbaar.
Meestal kan de curator de betaling of bevoordeling vernietigen en het geld terughalen bij de bevoordeelde BV. Maar vaak volgt ook een persoonlijke aansprakelijkheid.
Tip: Sluit intern “met jezelf” contracten af over geld- en goederenstromen tussen de BV’s, inclusief schriftelijk vastgelegde betalingsverplichtingen of verplichtingen. Denk aan huurovereenkomsten, managementovereenkomsten of geldleningsovereenkomsten. En stel zekerheid, zoals pandrechten. Dan heb je “last minute” nog veel meer speelruimte.
Ons product SAFE is speciaal voor dit doel ontwikkeld. Ga naar SAFE.
2.
Pas op met het uitkeren van dividend.
Breng je de onderneming niet in gevaar?
Het zijn de aandeelhouders die besluiten tot een dividenduitkering. Daarvoor kun je als bestuurder niet worden aangesproken. Wel ben je tegenwoordig als bestuurder verplicht te checken of je de BV niet in gevaar brengt door het dividend ook uit te betalen.
Daarom dien je als bestuurder een uitkeringstoets te doen voor je uitbetaalt. Het gaat dus vooral om de vraag of de onderneming kan blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden. Doe je dat niet (goed) dan kun je achteraf persoonlijk aansprakelijk worden gehouden voor het uitgekeerde bedrag.
Tip: Zeker in zwaar weer doe je er goed aan een goed gedocumenteerde toets uit te laten voeren door een accountant. Bij twijfel kun je beter geen betaling doen. Je zet dan de deur open naar een persoonlijke aansprakelijkheid.
3.
Ga niet door tegen beter weten in.
Maar wanneer is dat dan?
Als ondernemer ben je positief. Je hoopt op redding tot het laatste moment. Wel moet je je realiseren dat doorgaan met het maken van verlies altijd ten koste gaat van een ander, zoals bank of crediteuren of belastingdienst.
Hoe lang mag je doorgaan zonder aansprakelijk te zijn? Best wel lang, er is ruimte voor optimisme. Het omslagpunt komt als je doorgaat “tegen beter weten in”, oftewel als er echt een financieel uitzichtloze situatie is ontstaan. Het hebben van een staatslot zal je in ieder geval niet redden. Zodra dat moment zich aandient moet je als bestuurder een pas op de plaats maken. Stop dan zoveel mogelijk met het maken van onnodige kosten en ga snel over tot het aanvragen van surseance van betaling of faillissement (zie de website van de rechtbank).
Tip: zorg voor een (uitgeschreven) businessplan en liquiditeitsprognose. Of documenteer dat je nog een reële kans had op een aanvullende financiering. Je kunt dan later onderbouwen dat het echt niet volledig “tegen beter weten in “was dat je nog even volhield.
4.
Ga geen verplichtingen aan,
waarvan je weet dat je ze niet meer zult kunnen nakomen.
Zolang je de onderneming voortzet is het doen van inkopen of het afnemen van elektra onvermijdelijk. Zodra de situatie uitzichtloos wordt moet je echter pas op de plaats maken.
Vermijd het aangaan van nieuwe verplichtingen. Last minute nog die BMW kopen namens de BV, geeft de BMW-dealer grond om privé bij jou aan te kloppen voor de geleden schade.
In deze gevallen is het niet de curator die jou als bestuurder persoonlijk aansprakelijk kan stellen, maar de BMW-dealer. Als BMW-dealer is het wel altijd heel lastig om te bewijzen dat de bestuurder echt wist dat het mis zou gaan. Een benadeelde crediteur beschikt nou eenmaal niet over de administratie. Soms word je daardoor als bestuurder gered, maar het risico van persoonlijke aansprakelijkheid is er wel degelijk.
Tip. Ga na wie in jouw ondernemingen bevoegd is tot het aangaan van grotere verplichtingen. Licht die vertrouwelijk in of weerhoud diegene er (desnoods op creatieve wijze) van om dat ene leasecontract toch nog af te sluiten. Hoewel je dan niet hoogstpersoonlijk hebt gehandeld, wil je ook deze risico’s niet lopen.
5.
Meld tijdig betalingsonmacht bij de belastingdienst.
Een klassieker.
Wanneer je niet meer in staat bent jouw belastingen of (pensioen)premies aan de fiscus te voldoen, moet je dat melden bij de Belastingdienst dan wel bij het bedrijfstakpensioenfonds. Het gaat om loonheffingen of omzetbelasting (btw) en niet om vennootschapsbelasting.
Wat is ”tijdig”? De melding moet gedaan worden binnen twee weken nadat de belasting of premie betaald had moeten worden. Het betreffende formulier waarmee je kunt melden vind je hier. Let erop dat je een bevestiging ontvangt van de Belastingdienst. Als je ook in volgende tijdvakken niet in staat bent hoef je dat niet telkens opnieuw te melden.
Doe je de melding betalingsonmacht niet “tijdig”, dan loop je het risico hoofdelijk (dus privé) aansprakelijk te worden gesteld door de belastingdienst.
Tip: reken er niet op dat jouw accountant of boekhouder de melding wel zal doen. Zelfs als je jouw accountant of boekhouding de opdracht geeft dit toen, kun jij je er niet achter verschuilen als dit niet gebeurd is.
6.
Boekhouding op orde.
Vanzelfsprekend toch?
De wet stelt eisen aan de kwaliteit van de administratie die jij voert voor de BV. Op basis van die administratie moet immers rekening en verantwoording worden afgelegd door het bestuur.
Volgens de wet moet je uit de administratie op ieder moment snel inzicht kunnen krijgen in de debiteuren- en crediteurenpositie en liquide middelen, oftewel in de vermogenspositie van de B.V. Hoe ver je daarin moet gaan, is afhankelijk van de aard en omvang van jouw onderneming. Sprekende voorbeelden van gevallen waarin een gebrekkige administratie leidde tot bestuurdersaansprakelijkheid waren gevallen waarin er grote verwevenheid bestond tussen BV’s. Door de gebrekkige administratie konden achteraf de rechten en plichten niet meer worden ontrafeld.
De wettelijke sanctie wanneer niet is voldaan aan de administratieplicht is een persoonlijke aansprakelijkheid voor alle schulden van de BV.
Tip: Iedere ondernemer moet zijn administratie op orde hebben natuurlijk, ook zonder wettelijke plicht. Dat is waar je op vaart. Schakel professionele hulp in als het moet.
7.
Publiceer tijdig jouw jaarrekening.
En verschuil je niet achter jouw accountant.
Het grote voordeel van het hebben van een BV is dat je niet me je privévermogen hoeft te ondernemen. Maar om dat voordeel te behouden stelt de wet daar wel een paar voorwaarden aan. Zoals het kenbaar maken aan de buitenwereld hoe jouw BV er financieel voorstaat.
De wetgever hecht daar veel waarde aan. Want wanneer je in de drie jaren voor het faillissement niet tijdig je jaarcijfers hebt gepubliceerd, ben je in beginsel persoonlijk aansprakelijk voor alle schulden van de BV. Dat is nogal wat.
In de praktijk valt daar ten opzichte van de curator nog wel wat tegenin te brengen. Maar het is een kleine moeite om ver weg te blijven bij dit grote risico. Tijdig publiceren dus. Lees hier meer over de publicatieplicht.
Meer weten? Verkeer je in zwaar weer? Bel of e-mail ons gerust!
Mocht je nog andere vragen hebben naar aanleiding van deze blog, laat het ons dan gerust weten of reageer op dit bericht. Wij helpen je graag verder!
