27/11/2023

HET WHOA AKKOORD
GEEN FAILLISSEMENT, WEL DRASTISCH SANEREN

Een crediteurenakkoord (WHOA) – algehele schuldverlichting

Het moet niet veel langer meer duren. De schuldenlast is inmiddels erg hoog opgelopen. Je wilt echt niet failliet, want betere tijden zijn in aantocht. Hoe werp je die schulden van je af, zodat je toch nog verder kunt? In deze situatie zou je kunnen kiezen voor een WHOA-akkoord om orde op zaken te stellen.

De WHOA in het kort. Wat is het?

De WHOA is bedoeld voor ondernemingen die in de kern gezond zijn, maar die aan een te hoog opgelopen schuldenlast ten onder dreigen te gaan. Door deze schulden te reorganiseren en te saneren, kunnen ondernemingen overleven en voortbestaan. Juist door de corona-crisis hebben veel levensvatbare bedrijven een eenmalige schuldenlast opgebouwd. De WHOA zou wel eens bij uitstek geschikt kunnen zijn om bedrijven door deze corona-dip heen te trekken.

Voorheen was zo’n drastisch resultaat alleen te bereiken via een doorstart vanuit een faillissement. De WHOA is bedoeld om zo’n ingrijpende sanering ook mogelijk te maken zonder faillissement. De WHOA is per 1 januari 2021 van kracht geworden.

Wat zijn de belangrijkste kenmerken van de WHOA?

  • De WHOA is nieuw, dus hoe dit in de praktijk uitpakt is nog onzeker.
  • De WHOA is in feite een crediteurenakkoord, waarbij je jouw schuldeisers aanbiedt een deel van hun vorderingen te betalen. Slaag je daarin, dan wordt de rest kwijtgescholden.
  • Ook kun je verlost worden van duurovereenkomsten (grote doorlopende kostenposten) waaraan je kopje onder dreigt te gaan.
  • Het traject kent strenge eisen, cijfermatige onderbouwing, een stemming en een gang naar de rechter. Dat maakt het minder flexibel en wellicht kostbaar.
  • Het traject duurt relatief lang. Wel kun je de rechter vragen maatregelen te treffen die opdringerige crediteuren tijdelijk op afstand houdt.
  • Lukt dit alles, dan ben je in een keer verlost van een in het verleden opgebouwde schuldenlast

Een crediteurenakkoord dus, maar dat bestond toch al? (En ja, dat kun je eventueel ook inzetten)

Klopt, een buitengerechtelijk crediteurenakkoord bestaat nog steeds. Dat houdt in dat je jouw gezamenlijke schuldeisers kunt aanbieden om een bepaald percentage van hun vordering te voldoen tegen kwijtschelding van de rest. Het probleem daarvan is dat alle schuldeisers akkoord moeten gaan. En er is er bijna altijd wel eentje die niet meedoet.

Waar bij een buitengerechtelijke crediteurenakkoord alle schuldeisers akkoord moeten gaan met een akkoordaanbieding, kan met de WHOA ook een tegenstemmende minderheid gedwongen worden mee te werken. Wel zul je daarvoor aan een aantal strenge eisen moeten voldoen. Vooral moet er een goed uitgewerkt saneringsplan liggen, dat juridisch en financieel goed is onderbouwd. Daarmee dien je (cijfermatig) aan te tonen dat jouw akkoord voor iedereen het beste is. Bovendien moet je altijd langs de rechter die uiteindelijk het akkoord moet goedkeuren (homologeren).

Ook bijzonder is dat niet alleen de onderneming zelf een WHOA-traject kan starten. Schuldeisers, aandeelhouders en de ondernemingsraad mogen dat ook. Dit wordt gedaan door aan de rechtbank een verzoek te doen tot het aanstellen van een herstructureringsdeskundige. Deze deskundige gaat het WHOA-traject vervolgens uitvoeren.

Aan welke 5 voorwaarden moet ik voldoen?

Niet iedere onderneming met een schuldenlast kan de WHOA inzetten. De belangrijkste voorwaarden waar je als onderneming aan moet voldoen om gebruik te kunnen maken van de WHOA zijn:

  1. Je dreigt failliet te gaan
  2. Je hebt een levensvatbaar businessmodel en je kunt dat aantonen
  3. Er is sprake van een positieve cashflow, zodat de schulden niet verder oplopen
  4. Er is een bedrag beschikbaar waarmee het akkoord kan worden aangeboden en uitbetaald
  5. De crediteuren zijn met jouw akkoordaanbieding beter af dan met jouw faillissement en dat kun je aantonen

Let op, dat je ook goed gedocumenteerd zult moeten kunnen aantonen dat je aan deze voorwaarden voldoet. Dat schrijft de WHOA voor. En om te komen tot het akkoord, zul je jouw schuldeisers (en eventueel aandeelhouders) moeten overtuigen dat dit akkoord voor hen de beste optie is.

Hoe ziet zo'n WHOA traject er dan uit?

Er zijn natuurlijk allerlei verschillende manieren om dit aan te pakken. Een WHOA-traject kent vele varianten en vele juridische zijsporen. En ieders situatie verschilt natuurlijk. Hieronder beschrijven we een mogelijke aanpak zonder veel exotische situaties, waarin we recht op ons doel afgaan.

  1. Maak een eerste inschatting of de WHOA voor jou een geschikt traject is. De vijf voorwaarden hebben we hierboven al opgesomd. Dat doen we om de kans van slagen goed in te schatten. Je steekt anders nodeloos tijd en geld in een traject, terwijl tijd en geld schaarser zijn dan ooit.
  2. Vervolgens proberen we op voorhand de volgende fases “voor te koken”. Als we alles vooraf in rust en stilte hebben uitgedacht en (in concept) klaar hebben liggen, dan vergroten we de kans dat we door de formele fases heen “vliegen” als we echt van start gaan.
  3. We gaan aan de slag met een gedegen bedrijfseconomische onderbouwing van de (vijf) voorwaarden. Die onderbouwing moet enerzijds aan de wettelijke vereisten voldoen, maar moet vooral volledig en transparant zijn. Je moet immers jouw schuldeisers mee zien te krijgen.

Er zijn geen exacte voorschriften over hoe zo’n onderbouwing er precies uit moet zien. Hier vind je twee uitspraken. In de eerste uitspraak staat een opsomming van een succesvolle onderbouwing (paragraaf 2.8 van de uitspraak). In de tweede uitspraak beschrijft de rechter wat als een onvoldoende onderbouwing werd beschouwd.

  1. We stellen de tekst van het voorstel (het ontwerpakkoord) op, we maken eventueel een klassenindeling en we bepalen per crediteurenklasse het aangeboden percentage. Natuurlijk moet dit aansluiten bij de cijfermatige onderbouwing. Je deelt de crediteuren op in klassen als er groepen zijn met onderling verschillende rechten. De belastingdienst en de bank hebben bijvoorbeeld vaak andere rechten dan de handelscrediteuren.
  2. We bedenken hoe de stemprocedure eruit moet komen te zien. Hier zijn geen wettelijke voorschriften voor. Logisch zou zijn een stemming per email.
  3. We zorgen ervoor dat we alle relevante informatie, de akkoordaanbieding en de stemprocedure straks in één keer aan alle schuldeisers ter beschikking kunnen stellen. Bijvoorbeeld door een email met bijlagen klaar te zetten, of door een online dataroom in te richten.
  4. Als het echt nodig is dienen we in deze fase een Startverklaring in bij de rechtbank. Hiermee wordt de procedure formeel gestart. Dat zet de deur open om gebruik te maken van allerlei tijdelijke noodoplossingen die de WHOA biedt. Zoals een verzoek aan de rechtbank tot het aanstellen van een “herstructureringsdeskundige”, of een afkoelingsperiode. Lees daar meer over in: “De afkoelingsperiode. Een sterk hulpmiddel voor het slagen van de WHOA.
  5. Als we helemaal klaar zijn, dan gaan we echt van start. Dat doen we door het voorstel met alle bijlagen aan te bieden aan de crediteuren. We verzoeken ze tegelijkertijd hun (positieve) stemverklaring uit te brengen conform de vastgestelde stemprocedure. De crediteuren moeten minimaal 8 dagen krijgen om hun stem uit te brengen. Vanaf dit moment is de buitenwereld op de hoogte van jouw situatie. Nu hebben we waarschijnlijk echt haast.
  6. Als er sprake is van een klassenindeling, dan moet er binnen iedere klasse afzonderlijk over het voorstel worden gestemd. Het voorstel wordt aangenomen als binnen iedere klasse minimaal 2/3e van het totaalbedrag aan vorderingen vóór het aan hen gerichte voorstel stemt. Bijvoorbeeld: binnen de klasse “concurrente (handels)crediteuren” worden stemmen uitgebracht door schuldeisers die samen € 600.000,00 te vorderen hebben. Als de handelscrediteuren die het voorstel steunen, samen méér dan € 400.000,00 te vorderen hebben, wordt het akkoord binnen die klasse aangenomen. Let op: schuldeisers die niet de moeite hebben genomen mee te stemmen worden tellen niet mee.
  7. Wordt het akkoord aangenomen gaan we direct door naar de laatste ronde: homologatie door de rechter.
  8. We dienen het verzoekschrift tot homologatie van een WHOA akkoord in bij de rechtbank, doen eventueel aanvullend verzoeken tot opzegging van duurovereenkomsten, voegen het bijbehorende stemverslag in (met stemverklaringen).
  9. Het is dan aan de rechtbank om de datum te bepalen waarop het verzoek ter zitting wordt behandeld. Daar gaan tenminste 8 tot 14 dagen overheen. De rechtbank kijkt dan vooral of aan alle wettelijke eisen is voldaan. Ter zitting kan dat mondeling nader worden toegelicht. Van groot belang is dat sprake is van een compleet en helder dossier, waarbij op relatief eenvoudige wijze duidelijk wordt hoe we tot bepaalde berekeningen en de daarop gebaseerde beslissingen zijn gekomen. Ook kan het zijn dat een tegenstemmende schuldeiser verweer voert, waar de rechtbank zich over moet buigen.
  10. Vervolgens volgt de uitspraak. Dan weten we of de onderneming weer een toekomst heeft of niet.

Hoe lang duurt zo’n traject?

Lastige vraag, want dit hangt van veel factoren af. Iedere situatie is weer anders. En de wet is nog niet zo lang van kracht. Wat is er bekend?

A. Hoeveel tijd we nemen over voor het voortraject, hangt volledig af van de situatie. Naarmate je het traject grondiger voorbereid, naarmate de vervolgfases korter kunnen zijn.
B. Zodra het WHOA-traject formeel is gestart, kan het binnen 1 maand geregeld zijn.
C. Het hele formele traject mag maximaal een jaar duren.

Het is een feit dat het eerste formeel geslaagde WHOA akkoord in 5 weken was afgerond, vanaf het moment dat de Startverklaring was gedeponeerd en het akkoord was goedgekeurd door de rechter. Het voortraject lijkt 2 maanden te hebben geduurd. Lees hier: De eerste bedrijven voltooien WHOA-akkoord. Opnieuw goed nieuws voor het MKB.

Hoe groot is de kans van slagen?

Altijd een gemene vraag. Als je aan de 5 voorwaarden kunt voldoen die hierboven zijn opgesomd achten we de kans van slagen groot. De belangrijkste succesvraag is of je de crediteuren (transparant aantoonbaar) een beter aanbod kunt doen dan zij krijgen in geval van faillissement.

Daar zou je ook al in de beginfase al best een goed beeld van moeten kunnen krijgen. Neem dus grondig de tijd voor Fase 0. Begin dus meteen met een beoordeling van jouw kansen, oftewel of aan de voorwaarden is voldaan, voordat je er vol voor gaat.

Hoe groot is de kans van slagen?

Voldoe je aan de voorwaarden, heb je de schuldeisers echter iets beters te bieden? Kun je dat cijfermatig onderbouwen? Kun je de bewindvoerder er meteen van overtuigen dat je met een kansrijk plan bezig bent? Hoe groot is de “gunfactor” bij jouw schuldeisers? Een goede voorbereiding is dus bepalend voor de kans van slagen. Veel surseances eindigen in een faillissement omdat ze niet of niet goed zijn voorbereid.

Wat kost dat?

Altijd een lastige (onmogelijke) vraag, als je de situatie niet kent. Wat de kosten van juridische bijstand zijn, zal van tal van omstandigheden afhangen. De wet is ook nieuw, dus we hebben weinig zaken waar we iets uit af kunnen leiden. De verwachting is wel dat deze optie (afgezet tegen de andere instrumenten tot schuldenverlichting) relatief kostbaar zal zijn. Nog los van het te betalen bedrag aan schuldeisers natuurlijk.

Omdat de wet inhoudt dat crediteuren tegen hun wil in gedwongen kunnen worden hun vorderingen prijs te geven, stelt de wet hoge eisen aan het akkoord en het proces. Daardoor heb je al snel het nodige juridische en financiële advies nodig. Hoe ver je daarin moet gaan, moet nog uit rechtspraak gaan blijken.

Veel zal afhangen van (onder andere):

  • de omvang van de schuldenlast, het aantal schuldeisers en de vraag in hoeverre zij zonder tegenstribbeling meewerken, of niet.
  • De complexiteit van de schuldenlast, zijn er veel schuldeisers met allerlei bijzondere rechten dan kost dat meer onderzoeks- en onderhandelingstijd.
  • De complexiteit van de onderneming: als het allemaal klip en klaar is kan het snel gaan. Zo niet, dan zul je veel meer tijd en geld moeten steken om juridisch en financieel overtuigende documentatie te produceren.

Als we ons toch aan een schatting wagen? Tussen de € 5.000,00 en € 10.000,00 bij een snel en evident traject en tussen de € 15.000,00 en € 30.000,00 of meer, als het allemaal wat complexer is en/of wanneer er door diverse partijen tegengas gegeven wordt. We gaan daarbij uit van een gemiddelde MKB onderneming. Maar pin ons er niet op vast.

Gelinkte artikelen