Boetes – waarom en hoe bepaal je de hoogte?

Boetebepalingen kom je vaak tegen in contracten en algemene voorwaarden. Ze zijn bedoeld als drukmiddel: als je zakenpartner zich niet aan een afspraak houdt, volgt er automatisch een financiële sanctie. Dat scheelt jou eindeloze discussies over schade en maakt het makkelijker om afspraken ook echt na te laten leven. 

Waarom opnemen? 

Een boete is jouw stok achter de deur. Stel dat iemand jouw bedrijfsgeheimen of ontwerpen misbruikt: dan hoef jij niet eerst je schade te bewijzen, de sanctie ligt al vast. Hoe hoger de boete, hoe sterker de prikkel om zich aan de afspraken te houden. 

Hoe bepaal je de hoogte? 

Een boete moet stevig genoeg zijn, maar ook redelijk. Kies je een extreem hoog bedrag, dan kan een rechter dit matigen. Om een boetebedrag te bepalen kun je grofweg twee uitgangspunten volgen: 

1. Voldoende prikkel – de boete moet hoog genoeg zijn om jouw contractspartij te laten nadenken. Bij een kleinere partij kan een relatief bescheiden bedrag al effectief werken, vooral als de kans op omvangrijke schade beperkt is. 

1. Relatie met de mogelijke schade – als je voorziet dat jouw schade daadwerkelijk groot zal zijn bij overtreding, of het voordeel van de andere partij juist heel hoog, kun je de boete vaak beter in verhouding laten staan tot de omvang van de transactie en de gevolgen als iets fout loopt. 

Neem bij boetebepalingen altijd uitdrukkelijk op dat je behalve op de boete ook aanspraak kunt maken op schadevergoeding! Doe je dat niet en blijkt de schade uiteindelijk (veel) hoger te zijn, dan kan het zijn dat je vergoeding daarvan deels misloopt. 

Richtlijnen uit de praktijk

Beperkte gevoeligheid (bijvoorbeeld standaard klantgegevens of een kleine opdracht): een boete tussen €1.000 en €2.500 per overtreding werkt vaak goed als waarschuwing. 

Belangrijk concurrentievoordeel (bijvoorbeeld een unieke methodiek of strategische informatie): reken met €2.500 tot €5.000 per overtreding, plus een dagboete van ongeveer €500 zolang de overtreding voortduurt. 

Groot strategisch belang (bijvoorbeeld software, ontwerpen, merknaam of de kern van je bedrijf): dan mag je denken aan €5.000 en hoger per overtreding, gecombineerd met een stevige dagboete vanaf €1.000 zolang de overtreding voortduurt. Vergeet niet het recht op volledige schadevergoeding voor te behouden. 

Voorbeelden

Kleinere transactie: Je schakelt een freelancer in voor een marketingopdracht van een paar duizend euro. In de afspraken staat dat hij vertrouwelijk moet omgaan met jouw klantgegevens. 

• Wat kan er misgaan? Als de freelancer die gegevens tóch doorstuurt of gebruikt voor een andere klant, kan dat je reputatie schaden, maar de directe schade blijft beperkt. 

• Welke boete kies je? Een boete van €1.500 per overtreding is in dit geval stevig genoeg om serieus te worden genomen, zonder overdreven te zijn. 

Groot strategisch belang: Je laat software ontwikkelen en legt vast dat de ontwikkelaar jouw broncode niet mag delen of hergebruiken. Gebeurt dat toch, dan kan cruciale bedrijfsinformatie op straat belanden. 

• Wat kan er misgaan? Als de partij jouw code doorverkoopt, kan dit enorme schade opleveren. 

• Welke boete kies je? Een boete van €100.000 per overtreding en €5.000 per dag is in dit geval al snel verdedigbaar. Vergeet niet het recht op volledige schadevergoeding voor te behouden. 

Praktisch advies

Twijfel je over de hoogte? Vaak is een basisboete van €2.500 per overtreding plus €500 per dag al stevig genoeg voor de meeste MKB-situaties en goed verdedigbaar voor de rechter. Neem in je contract ook op dat je het recht op volledige schadevergoeding voorbehoudt.