6. Wat doen wij anders? Hoe teamwork een hele andere verantwoordelijkheid meebrengt

Vanaf 2016 gooiden wij als advocatenkantoor het roer om. Centraal daarbij staat een nieuw beeld van de advocatuur, waarbij we eerst afscheid moesten nemen van een eeuwenoude orde. We willen het niet dramatiseren, maar we hebben wel degelijk een verhaal te vertellen.

Loslaten, met samengeknepen billen

Wij geloven inmiddels rotsvast in werken in teamverband en we lieten de persoonlijke urentargets los. We werken nu al vele jaren in drie teams, elk met eigen (uiteenlopende) teamdoelen en jaarplannen. We zien dat veel advocaten (jong en oud) het inwisselen van persoonlijke targets voor teamtargets als bevrijdend ervaren. En dat er veel talent naar boven komt bij allerlei projecten die geen direct verband houden met uren en omzet.

Maar de keerzijde was natuurlijk dat wij onze vertrouwde controle- en afrekensystemen moesten loslaten. Want als niemand meer gebonden is aan een urennorm:

• wat doet dat met de prestaties?
• wie gaat er de kantjes vanaf lopen?
• hoe weten we dat?
• hoe gaan we onze medewerkers dan beoordelen?
• hoe koppelen we prestaties aan het salarishuis of bonusregelingen?

Eerlijk gezegd wisten we ook niet goed hoe dat zou uitpakken. Uiteindelijk speelden twee belangrijke inzichten een rol.

Het eerste inzicht: goede mensen rennen uit zichzelf

Het eerste inzicht is eigenlijk een inkopper, maar het hielp toch om het van dichtbij te ervaren: echt gemotiveerde mensen met hart voor hun werk en die het naar hun zin hebben, hoef je niet aan te jagen of te controleren.

Dit inzicht landde dankzij corona. In maart 2020 moest heel Nederland van het ene op het andere moment thuiswerken. Al onze advocaten verdwenen volledig uit het zicht, werden geconfronteerd met vaak moeizame (privé) omstandigheden en er werd vanuit VDT geen druk meer uitgeoefend (“gezondheid en familie eerst”). Kortom, er was alle aanleiding om te verwachten dat de productiviteit zou inzakken. Het tegendeel gebeurde: die maanden zijn er vanaf alle zolderkamers méér uren gemaakt dan ooit!

Goede mensen rennen uit zichzelf. Zodra wij tegenwoordig het idee hebben dat iemands productiviteit achterblijft, is het hoog tijd voor een kop koffie samen. Vaak speelt er iets (tijdelijks) waar we mee kunnen helpen.

Het tweede inzicht: teams zorgen voor natuurlijke selectie

Het tweede inzicht bleek veel later en werkt subtiel maar krachtig: als je collega’s van elkaar afhankelijk maakt, gaan zij elkaar (uiteindelijk) beoordelen en het beste in elkaar naar boven halen.

Spelers bij een professionele voetbalclub willen iedere wedstrijd winnen en kampioen worden. Dat motiveert, maar voor de spelers hangen hun carrièrekansen, salarissen en bonussen af van de teamprestatie. Een goede speler heeft al snel draagvlak, wordt overal bij betrokken en zal vanzelf erkenning en waardering oogsten. Andersom, als een speler structureel niet mee kan of niet mee wil, zal deze vanzelf minder de bal krijgen en overgeslagen worden. Dat valt op den duur op, ook omdat diegene zich waarschijnlijk ongemakkelijk gaat voelen binnen het team… Tijd voor die kop koffie.

Het werken met teamdoelen zorgt dus voor een andere verantwoordelijkheid, die minder meetbaar is, maar eigenlijk veel zwaarder drukt: de verantwoordelijkheid van een advocaat ten opzichte van de andere teamleden, die nu onderling afhankelijk zijn geworden.

Stel jij bent die advocaat in teamverband. Wat wordt door onze teams gewaardeerd? Hoe ziet jouw (andere) verantwoordelijkheid er dan uit?

• Je biedt ondersteuning aan je teamgenoten wanneer dat nodig is. Als een collega even niet lekker in zijn vel zit, hou je die uit de wind. Dat doet jouw team ook voor jou.
• Je erkent fouten en neemt verantwoordelijkheid voor jouw eigen aandeel daarin. Als die termijn is verlopen, ga je met de billen bloot. Kan iedereen een keer gebeuren; je bedenkt als team hoe we herhaling kunnen voorkomen.
• Je zorgt ervoor dat je een eerlijk deel van de werklast op je neemt, om een evenwichtige werkverdeling te bewaken.
• Persoonlijke belangen komen soms op de tweede plaats. Je pakt die spoedklus op vrijdagmiddag toch op, ook al kost het je je weekend.
• Je bent gericht op leren en ontwikkelen, niet alleen voor jezelf, maar ook omdat jouw team er belang bij heeft dat jij je werk voor klanten supergoed doet.
• Je helpt collega’s hun doelen te bereiken en gunt collega’s persoonlijk succes.
• Je denkt in oplossingen, niet in problemen.
• … nou ja, je begrijpt het punt.

Het bijzondere is dat je hier als kantoor geen bijzondere regelingen voor hoeft te bedenken; dit blijkt het natuurlijke effect van teamdynamiek.

Wel blijft het zaak om:

1. als kantoor in te grijpen als je ziet dat een teamlid uit de toon dreigt te vallen, zowel in het belang van het team als van het betreffende teamlid.
2. de (minder meetbare) bijdrage van de keeper te blijven benadrukken ten opzichte van de (meetbare) prestaties van de scorende spitsen.
3. sommige advocaten de ruimte te geven als zij voor zichzelf wel graag een persoonlijke urennorm willen, simpelweg omdat zij het prettig vinden om te weten of zij het “goed doen” of omdat het ze motiveert. Dat is natuurlijk helemaal prima.
4. de juiste kaders te creëren en het goede voorbeeld te geven. Wij organiseren bijvoorbeeld inspiratiedagen voor het hele kantoor, onder meer over het onderwerp “psychological safety”. Hoe gezonder de bedrijfscultuur, hoe beter het teamwork.

Ben jij met jouw kantoor ook bezig om te kijken hoe het anders kan in de advocatuur? Dan komen wij graag in contact om te horen over jullie ideeën en aanpak. Mail: leonard.bijlsma@vdt-advocaten.nl